EYT düzenlemesinin ardından, şimdi de çalışma hayatının en uzun süredir tartışılan konularından biri yeniden gündemde:
Staj ve çıraklık sigortası mağduriyeti. Yıllardır milyonlarca çalışanın emeklilik hayallerini erteleyen bu sorun, Meclis’e gelmesi beklenen torba yasa ile kökten değişebilir.
Düzenleme yasalaşırsa, staj döneminde yapılan sigorta emeklilik başlangıcı olarak kabul edilecek ve yüz binlerce kişi erken emeklilik hakkına kavuşacak.
Neden Staj Sigortası Emeklilikten Sayılmıyordu?
Türkiye’de sosyal güvenlik sistemi, primleri iki ana kola ayırır:
-
Kısa Vadeli Sigorta Kolları: İş kazası ve meslek hastalıklarını kapsar.
-
Uzun Vadeli Sigorta Kolları: Emeklilik için gerekli olan malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarını içerir.
Staj ve çıraklık sigortası bugüne kadar sadece kısa vadeli sigorta sayıldığı için, bu dönemlerde yatırılan primler emeklilik hesaplamasına dahil edilmedi.
Yani 16-17 yaşında sigortası yapılan milyonlarca kişi, “Adıma prim yattı ama başlangıç sayılmadı” diyerek mağdur oldu.
Yeni Torba Yasada Ne Değişecek?
Gündemdeki torba yasa, bu adaletsizliği ortadan kaldıracak.
Yeni düzenlemeyle birlikte:
Staj veya çıraklık sigortasının yapıldığı tarih, emeklilikte sigorta başlangıcı olarak kabul edilecek.
Prim gün sayısı artmasa bile, sigorta girişi öne çekilecek.
Sosyal Güvenlik Uzmanı Ahmet Yılmaz, bu adımın teknik değil, hakkaniyet temelli bir düzenleme olduğunu belirtiyor:
“Devletin bilgisi dahilinde ilk kez çalışmaya başlayan vatandaş, o günü sigorta başlangıcı olarak görmek istiyor. Bu değişiklik, EYT gibi bir düzenlemeden faydalanmayı mümkün kılabilir. Gerçek anlamda oyunun kurallarını değiştiriyor.”
Kimler Faydalanacak?
Yeni yasanın yürürlüğe girmesi durumunda, çok sayıda farklı grup avantaj elde edecek:
EYT Kapsamına Girecekler
EYT yasası, 8 Eylül 1999 öncesi sigorta başlangıcı olanları kapsıyor.
Eğer biri 1998’de staj yapmış, ancak 2000’de tam zamanlı işe başlamışsa, bugün EYT’li sayılmıyor.
Yeni düzenleme ile staj tarihi başlangıç sayıldığında, bu kişi EYT kapsamına dahil olup yaş beklemeden emekli olabilecek.
Kadın Çalışanlara Çifte Avantaj
Bu düzenlemeden en büyük faydayı kadın çalışanlar görecek.
Mevcut yasaya göre kadınlar yalnızca sigorta başlangıcından sonraki doğumlar için borçlanma yapabiliyor.
Eğer staj tarihi başlangıç sayılırsa, daha önceki doğumlar da borçlanma kapsamına girecek.
Örnek:
1997’de staj yapan, 1998’de doğum yapan ve 2000’de işe başlayan bir kadın,
mevcut yasaya göre 1998 doğumunu borçlanamıyor.
Ancak düzenleme sonrası, başlangıcı 1997 sayılacağı için, 1998 doğumu borçlanma hakkı doğacak.
Bu da 720 güne kadar prim kazandırarak erken emekliliği mümkün kılacak.
Emeklilik Yaşını da Geriye Çekecek
Sigorta başlangıcı ne kadar erken olursa, emeklilik için gereken yaş da o kadar düşüyor.
Yeni düzenleme, emeklilik yaşını 1 ila 2 yıl öne çekebilir.
Özellikle prim eksiği bulunan veya EYT’yi “kıl payı kaçıran” binlerce kişi için bu değişiklik, kritik bir fırsat olacak.
Süreç Nasıl İşleyecek?
Düzenlemenin hayata geçmesi için üç aşama bulunuyor:
-
Torba Yasaya Eklenmesi: İlgili maddenin komisyon onayıyla torba yasa teklifine dahil edilmesi.
-
TBMM Genel Kurulu: Yasa teklifinin Meclis’te kabul edilmesi.
-
Resmî Gazete: Cumhurbaşkanı onayının ardından Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmesi.
Kaynaklara göre düzenleme önümüzdeki yasama döneminde Meclis gündemine taşınacak.