Soğuklar başladığında bahçe sezonu kapandı sanılsa da, deneyimli bahçıvanlar için Kasım ayı pek çok yeşilliğin temeli anlamına geliyor. Özellikle marul, roka, ıspanak, tere ve pazı gibi dayanıklı türleri ekenlerin ortak bir sırrı var: kış boyunca toprağı hem sıcak hem de nemli tutan “soğuk katmanlama” yöntemi. İngiltere, Hollanda ve Kuzey Avrupa’daki kış bahçıvanlarının uzun yıllardır uyguladığı bu teknik, Türkiye’de de giderek yaygınlaşıyor.
Kışın verimi artıran gizli yöntem: Soğuk katmanlama
Kasımda ekilen yeşilliklerin çoğu, toprak yüzeyi soğudukça çimlenmekte zorlanır. Soğuk katmanlama yöntemi ise toprağı doğal olarak yalıtarak hem don riskini azaltıyor hem de çimlenmeyi hızlandırıyor. Tek gereken: yaprak, ince dallar, kompost ve karton gibi organik bir örtü tabakası.
Toprak, bu organik tabaka sayesinde kış boyunca sabit sıcaklıkta kalıyor. Böylece tohumlar ani soğuk dalgalarından etkilenmiyor, kökler daha hızlı gelişiyor. İlkbahar geldiğinde ise alan adeta “önceden hazırlanmış bir tohum yatağına” dönüşüyor.
Neden bu kadar etkili? Bilimsel açıklaması
Toprağın üzeri kapatıldığında:
- Isı kaybı yavaşlıyor ve donma ihtimali düşüyor.
- Organik tabaka suyu tutarak nem dengesini koruyor, çimlenme hızlanıyor.
- Çürüyen malzemeler toprağa karışarak doğal gübre etkisi yaratıyor.
- Bahar aylarında toprağın yapısı daha gevşek ve işlenebilir hale geliyor.
Avrupa Bahçecilik Araştırma Merkezi’ne göre bu sistemle kış ekimlerinde verim %30-50 oranında artış gösteriyor.
Adım adım uygulama
Kasımda yeşillik eken bahçıvanların izlediği yöntem şöyle:
- Toprağı hafifçe kabartın. Derin sürmeye gerek yok.
- Tohumları serpin ve çok ince bir toprak tabakasıyla kapatın.
- Üzerine eski karton, yaprak, ince dal veya kompost yerleştirin.
- En üste ince bir malç tabakası ekleyin ki rüzgâr örtüyü kaldırmasın.
- Kış boyunca bölgeyi kendi hâline bırakın; sadece çok kuruduğunda hafifçe sulayın.
Baharda kendiliğinden filizleniyor
Bu yöntemle ekilen yeşillikler, kış boyunca toprak altında dormant halde kalıyor, hava ısınır ısınmaz ise toplu çimlenme gösteriyor. Böylece hem yabani otlar geride kalıyor hem de yeşilliklerin büyümesi daha güçlü oluyor.
Avrupalı bahçıvanların “kışın ek, baharda biç” dediği bu teknik, özellikle küçük bahçelerde ve hobi tarımında büyük avantaj sağlıyor.