Türkiye’de neredeyse her evde en az bir buzdolabı bulunuyor, ancak çoğu kişi bu cihazın ne kadar enerji harcadığını ve yanlış bir sıcaklık ayarının faturayı nasıl etkilediğini bilmiyor. Enerji yönetimi uzmanlarının saha ölçümlerine göre, buzdolabının önerilen sıcaklığın altında çalıştırılması, yıllık elektrik tüketimini %30–50 oranında artırabiliyor. Bu artış hem gıda israfına yol açıyor hem de motor ömrünü kısaltıyor.
İdeal buzdolabı sıcaklığı sanıldığı gibi düşük değil
Türkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile TSE’nin yayımladığı kılavuzlara göre:
- Buzdolabı bölmesi: 4–5 °C
- Dondurucu: -18 °C
Ancak birçok kişi “ne kadar soğuk olursa o kadar güvenli” düşüncesiyle termostatı 1–2 derece daha aşağı çekiyor. Bu küçük fark, buzdolabının kompresörünü sürekli çalışır hâle getirerek enerji tüketimini %10 ila %15 artırıyor.
EPİAŞ’ın hane başı elektrik tüketimi analizleri, buzdolabının tek başına yıllık faturanın %12–15’ini oluşturduğunu gösteriyor. Sıcaklık hatası, bu oranı belirgin şekilde yükseltiyor.
Termostat ayarı çoğu zaman doğru sıcaklığı göstermez
Buzdolaplarının iç göstergeleri, gerçek sıcaklığı her zaman yansıtmaz. Yük miktarı, kapı açma sıklığı ve bölme yerleşimi ciddi fark yaratır.
Gerçek sıcaklığı ölçmek için uzmanların önerdiği yöntem:
- Orta rafa bir bardak su koyun.
- İçine mutfak termometresi bırakın.
- 20 dakika bekleyin ve okumayı yapın.
Bu yöntem, hava hareketlerinin oluşturduğu geçici sapmayı ortadan kaldırır.
Bölmelere göre ideal kullanım:
- Üst raf: 5–6 °C — tereyağı, yumuşak peynir
- Orta raf: 4–5 °C — süt ürünleri, pişmiş yemekler
- Sebzelik: 6–8 °C — meyve, sebze
- Dondurucu: -18 °C
TSE’nin soğutma performansı testlerine göre, bu yerleşim düzeni gıdaların bozulma riskini %15’e kadar azaltıyor.
Gizli tüketim: Buzdolabı çok çalıştığında ne olur?
Türkiye’de yapılan enerji verimliliği denetimlerinde şu sonuçlar elde edildi:
| Sorun | Faturaya Etkisi |
|---|---|
| Sıcaklık 2 derece gereğinden düşük | +%10 |
| Aşınmış kapak contası | +%15 |
| Tozlanmış arka ızgara (kondenser) | +%20–25 |
| Kapının sık açılması | +%10–12 |
| İçinin tıka basa doldurulması | +%10 |
Buzdolabının arkasındaki ızgaranın yılda iki kez temizlenmesi bile tüketimi ortalama %20 azaltıyor. Ayrıca kapı contaları hava sızdırdığı zaman kompresör sürekli devreye giriyor; bu durum hem enerji israfına yol açıyor hem de motor ömrünü kısaltıyor.
Akıllı modeller her zaman tasarruf etmiyor
Türkiye’de satılan dijital sensörlü “akıllı buzdolapları”, iç sıcaklığı otomatik ayarlama iddiasında. Ancak piyasadaki ekonomik modellerde yapılan testler, bu sensörlerin ±2–3 °C dalgalanma oluşturduğunu, bunun da hem gıda güvenliğini hem de verimliliği olumsuz etkilediğini gösteriyor.
Bu nedenle satın alırken 2021 sonrası güncellenen enerji etiketi dikkate alınmalı:
- A ve B sınıfı modeller,
- D sınıfına göre %30–40 daha az enerji harcıyor.
Bu fark, Türkiye’de yıllık 800–1.200 TL tasarruf anlamına geliyor.
Ortam sıcaklığı da faturayı yükseltiyor
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, buzdolabının fırın, ocak, güneş alan pencere yanı veya kombi altı gibi sıcak bölgelere konmasının tüketimi ciddi artırdığını belirtiyor.
Oda sıcaklığı 25 °C’nin üzerine çıktığında, buzdolabının enerji tüketimi her 1 derece artış için %3–4 yükseliyor. Bu nedenle cihaz mutlaka gölge ve serin bir yere yerleştirilmeli.
İç düzen bile enerji tüketimini etkiliyor
Havanın dolaşabilmesi için gıdalar ile iç duvar arasında en az 2 cm boşluk olmalı. Tamamen doldurulmuş raflar buzdolabını daha fazla çalışmaya zorlar.
Ayrıca buzlanma 5 mm’yi geçtiğinde dondurucu verimi %20 düşer; çözülme yapılması gerekir.
Faturanızı düşürmek için hemen yapabileceğiniz üç adım
Enerji yöneticileri, bu üç basit adımın toplamda %30’a kadar tasarruf sağlayabileceğini belirtiyor:
- Buzdolabı bölmesini 4–5 °C arasında tutun.
- Arka ızgarayı yılda iki kez temizleyin.
- Kapak contalarını düzenli kontrol ederek yıprananları değiştirin.
Bu üç adım, gıdaların daha uzun dayanmasını sağlar, elektrik tüketimini düşürür ve cihazın ömrünü uzatır.
