Dünya’nın dönüş ekseninin sabit olduğu düşünülse de yeni bir bilimsel çalışma bu dengenin sandığımızdan çok daha hassas olduğunu ortaya koydu. Araştırmaya göre, insan kaynaklı yeraltı suyu tüketimi, gezegenin dönüş eksenini onlarca yılda 80 santimetreye yakın kaydırarak Dünya’nın fiziksel davranışını ölçülebilir düzeyde değiştirdi.
Yeraltı Suyu Çekimi Dünyanın Dengesini Nasıl Bozuyor?
Seul Ulusal Üniversitesi’nden jeofizikçi Ki-Weon Seo liderliğindeki ekip, 1993–2010 yılları arasında küresel ölçekte pompalanan 2 bin 150 gigaton yeraltı suyunun, Dünya’nın dönüş ekseninde yaklaşık 31,5 inçlik (yaklaşık 80 cm) bir kaymaya neden olduğunu tespit etti. Yeraltından çekilen bu dev su kütlesi, karalardan okyanuslara taşındığı için ayrıca küresel deniz seviyesini 0,24 inç (6 mm) artırmış görünüyor.
Bilim insanları yaşanan bu değişimi şu benzetmeyle açıklıyor: “Bir topacın üzerine küçük bir ağırlık eklemek gibi… Dünya üzerindeki su kütlesi yer değiştirdikçe gezegen farklı şekilde dönmeye başlıyor.”
NASA’nın Bulgularını Genişleten İlk Rapor
NASA’nın 2016’da yayımladığı araştırmalar, su kütlesi dağılımının Dünya’nın dönüş şeklini etkileyebileceğini göstermişti. Yeni çalışma, bu etkinin ölçülebilir büyüklükte ve beklenenden daha güçlü olduğunu kanıtlayan ilk veri setini sunuyor.
Araştırmacılara göre iklim bağlantılı tüm süreçler arasında ekseni en fazla etkileyen unsurun yeraltı suyu kaybı olduğu düşünülüyor.
Etki En Çok Hangi Bölgelerde Görülüyor?
Çalışmaya göre etki, orta enlemlerden çekilen yeraltı suyunun okyanuslara karışmasıyla daha da belirginleşiyor. Özellikle:
- Batı Kuzey Amerika,
- Kuzeybatı Hindistan,
gibi yoğun yeraltı suyu tüketiminin olduğu bölgeler, Dünya’nın eğimindeki değişimde başlıca rol oynuyor.
Suyun nereye taşındığının bile gezegenin dönüşünü değiştirmesi, yeraltı suyu kaynaklarının küresel sistemde ne kadar kritik bir işlev gördüğünü bir kez daha ortaya koyuyor.
Bu Kayma Geri Döndürülebilir mi?
Bilim insanlarına göre Dünya’nın eksen kaymasını tam anlamıyla “geri almak” mümkün değil, ancak küresel su yönetimi iyileştirilirse kayma hızı gelecekte yavaşlatılabilir. Bunun için yeraltı suyu tüketiminin daha sürdürülebilir hale getirilmesi, tarımsal sulamada modern yöntemlere geçilmesi ve su rezervlerinin korunması gerektiği vurgulanıyor.
Günlük Hayatı Etkiliyor mu?
Araştırmacılar, eksen kaymasının kısa vadede günlük yaşamı etkilemediğini, ancak:
- deniz seviyeleri,
- iklim modelleri,
- su döngüsü,
gibi uzun vadeli süreçlerde önemli sonuçlar doğurabileceğini söylüyor.
Çalışmanın baş araştırmacısı Seo, bulguların önemine ilişkin duygusunu şu sözlerle ifade etti: “Bir araştırmacı olarak bulgudan memnunum, ama bir baba ve Dünya sakini olarak endişeliyim.”
Yeni rapor, yeraltı suyu kullanımının iklim değişikliğine olan etkilerini yeniden değerlendirmek için kritik bir eşik olarak görülüyor.