Evlerde fark edilmeden çalışan birçok cihaz, kapalı görünse bile elektrik tüketmeye devam ediyor. Enerji uzmanlarının “hayalet tüketim” dediği bu durum, Uluslararası Enerji Ajansı’na (IEA) göre modern bir hanenin yıllık elektrik faturasının %10–15’ine denk gelen ciddi bir kayıp oluşturuyor. Avrupa Komisyonu ise standby tüketiminin yalnızca Avrupa’da yılda 40 TWh’den fazla enerji israfına yol açtığını bildiriyor.
Uzmanlar, gizli tüketimi en çok artıran altı ev cihazını net şekilde ortaya koydu.
1) Modem ve Wi-Fi Router
Ortalama tüketim: 6–12 watt
Yıllık: 50–100 kWh
Modemler 24 saat sinyal yaydığı için düğmesi kapalı olsa bile enerji harcar. Energy Star kayıtlarına göre router ve modemlerin büyük kısmı “her zaman açık cihaz” kategorisindedir. Bu nedenle zaman ayarlı priz kullanmak tüketimi önemli ölçüde azaltır.
2) Televizyonlar ve Akıllı TV Kutuları
Televizyon standby: 1–5 watt
TV kutuları: 3–8 watt
Yıllık toplam: 40–90 kWh
ABD Enerji Bakanlığı (DOE), modern televizyonların büyük bölümünün kumanda sinyali beklediği için kapanmadığını ve düşük seviyede enerji çekmeye devam ettiğini doğruluyor. Güncelleme yapan akıllı TV kutuları da gizli tüketimde önemli paya sahip.
3) Şarj Aletleri (Boşta Bile Takılıyken)
Tüketim: 0,3–1 watt
Yıllık: 5–10 kWh
Telefon, tablet ve dizüstü bilgisayar şarj cihazları prizde kaldığı sürece transformatörleri nedeniyle az da olsa güç çeker. Avrupa Standby Konsorsiyumu’nun raporları, adaptörlerin tamamen sıfır tüketim yapmasının teknik olarak mümkün olmadığını gösteriyor.
4) Mikrodalga ve Dijital Ekranlı Küçük Ev Aletleri
Tüketim: 2–6 watt
Yıllık: 20–50 kWh
Mikrodalganın yalnızca saat ekranı bile yılda yaklaşık 10 kWh harcayabilir. Dijital göstergeye sahip tost makineleri, kettle modelleri ve fritözler de fişe bağlı kaldıklarında güç kullanır. AB enerji verileri, dijital ekranların standby tüketimini en çok artıran unsur olduğunu gösteriyor.
5) Laptop ve Bilgisayar Adaptörleri
Adaptör boşta: 1–4 watt
Laptop uyku modunda: 3–7 watt
Yıllık: 40–70 kWh
DOE ölçümlerine göre laptoplar kapalı gibi görünse bile uyku modunda RAM ve bazı devreleri aktif tutar. Adaptörler de prizde kaldığı sürece enerji çeker. Bu nedenle cihazı kapatmak yeterli değildir; adaptörün de prizden çıkarılması önerilir.
6) Klima ve Kombi Elektronik Kartları
Klima standby: 2–5 watt
Kombi standby: 3–7 watt
Yıllık: 50–80 kWh
Isıtma-soğutma cihazlarının kontrol kartları sensörleri sürekli açık tutar. Bu nedenle cihaz kapalı olsa bile sigorta açıkken enerji akışı devam eder. Avrupa ısıtma sistemleri raporları, kombi ve klimaların standby tüketiminin sanılandan yüksek olduğunu doğruluyor.
Gizli Tüketimin Yıllık Fatura Etkisi (Gerçek verilere göre)
| Cihaz | Yıllık Tüketim | Ortalama Maliyet (TL) |
|---|---|---|
| Modem | 50–100 kWh | 600–1200 TL |
| TV + TV Kutuları | 40–90 kWh | 480–1000 TL |
| Şarj Aletleri | 5–10 kWh | 60–120 TL |
| Dijital Küçük Aletler | 20–50 kWh | 240–600 TL |
| Laptop / PC | 40–70 kWh | 480–840 TL |
| Klima + Kombi | 50–80 kWh | 600–960 TL |
Toplam gizli tüketim: 205–400 kWh
Faturaya ek yük: Tahmini 2.400 – 4.700 TL
Bu değerler, Türkiye’de bir buzdolabının yıllık tüketimine (250–300 kWh) neredeyse eşit.
Enerji Kurumlarının Önerdiği Tasarruf Yöntemleri
IEA, Avrupa Komisyonu ve DOE’ye göre gizli tüketimi azaltmanın en etkili yöntemleri şunlar:
- Çoklu prizlerde anahtarlı modeller kullanmak
- Modem ve medya kutularını zaman ayarlı prizlere bağlamak
- Şarj cihazlarını işiniz bittiğinde prizden çıkarmak
- Laptopları uyku moduna değil tam kapanmaya almak
- Uzun süre evde olunmayacaksa cihazların fişini tamamen çekmek
- Klima ve kombi için gerekirse sigortayı kapatmak
Bu adımlar, enerji kurumlarına göre yıllık elektrik tüketimini %10’a kadar düşürebiliyor.
