Almanya’nın Aşağı Saksonya eyaletindeki Borsum köyü yakınlarında bulunan bir arazi, Roma İmparatorluğu’nun erken dönemine uzanan büyük bir hazineye ev sahipliği yapıyor. Toprak altından çıkarılan eserlerin arasında 450’den fazla gümüş sikke, gümüş külçeler, küçük metal parçalar, bir altın yüzük ve bir adet altın aureus bulunuyor. Arkeologlar, bu keşfin bölgede şimdiye kadar tespit edilen en büyük Roma sikke yığımlarından biri olduğunu söylüyor.
2 bin yıllık gizli birikim: Roma asker ücreti mi, ticaret geliri mi?
Uzmanlara göre hazinedeki gümüş paraların büyük bölümü Roma’nın ünlü denarius sikkeleri. Bu paralar genellikle asker maaşlarında ve vergi ödemelerinde kullanılıyordu. Aralarına karışan altın aureus ise o dönemde yüksek statüyü ve büyük serveti temsil eden en değerli para birimiydi.
Kazı ekibi, külçeler ve metal parçalarının hazinenin tesadüfi bir birikim olmadığını, belli bir amaçla bir araya getirildiğini gösterdiğini belirtiyor.
Keşif aslında 2017’ye uzanıyor
Hazinenin izi ilk olarak 2017’de bir hazine avcısının izinsiz kazı yapmasıyla ortaya çıktı. Bu müdahale arkeolojik bağlamı bozmuş olsa da, 2025’te gerçekleştirilen bilimsel kazı sayesinde hazinenin geri kalan kısmı kontrollü şekilde gün yüzüne çıkarıldı.
Yetkililer, izinsiz kazı yapan kişinin daha sonra resmi eğitim aldığını ve yasal sürecin zaman aşımından dolayı kapatıldığını açıkladı.
Roma paraları neden sınırların dışına çıkıyordu?
Araştırmacılar, bu tür buluntuların Romalılarla Germen kabileleri arasındaki ticaret, vergi, hediyeleşme veya savaş ganimeti gibi ilişkileri yansıttığını belirtiyor. Kuzey Avrupa’daki Roma dönemi buluntularıyla ilgili kapsamlı araştırmalar, paraların çoğunlukla pazar dışı yollarla – kişisel bağlar, ittifaklar veya askeri ilişkiler – yayıldığını ortaya koyuyor.
Bu nedenle Borsum hazinesi, Roma’nın kuzey sınırlarında yaşayan halklarla kurduğu yoğun temasların yeni bir kanıtı olarak görülüyor.
Bilimsel analiz süreci başlıyor
Buluntuların tamamı şu anda Aşağı Saksonya Eyalet Arkeoloji Dairesi’nde inceleniyor. Uzmanlar:
- Her bir sikkedeki imparator portrelerini,
- Darphane işaretlerini,
- Ağırlık ve metal bileşimlerini
ayrıntılı şekilde analiz edecek. Bu incelemeler sayesinde hazinenin ne zaman, kim tarafından ve hangi nedenle gömüldüğüne dair daha kesin bilgiler elde edilecek.
Koruma uzmanları ise metal yüzeylerdeki korozyonu özel tekniklerle temizleyerek sikkeleri uzun süre saklanabilir hale getirecek.
Birinin sakladığı servet geri dönmedi
Arkeologlar, bu tür saklı hazinelerin genellikle tehlike anında gömüldüğünü ve çoğu zaman sahibinin geri dönmediğini belirtiyor. Borsum hazinesi de bu dramatik hikâyelerden birini taşıyor olabilir.
Buluntuların müzede sergilenmesi planlanıyor. Böylece küçük bir Alman köyünün tarlasında bulunan bu hazine, Avrupa tarihindeki hareketli Roma–Germen ilişkilerine ışık tutmaya devam edecek.